Het Gasthuis 550 jaar

De aanleiding

De kamer in het verlengde van de ruimte waarin het bestuur beraadslaagt  over het wel en wee van het Gasthuis en waar het zijn gasten ontvangt, heeft een stalen deur en achter die deur wordt het Gasthuisarchief bewaard. In november 2006 is het archief opnieuw geïnventariseerd door drs. K.A.M. Engbers. De stukken zijn waar dat nodig was in toekomstbestendig papier verpakt en in genummerde dozen gedaan.   Het geheel werd gecompleteerd door een inventaris.

Het oudste stuk in het archief draagt het jaartal 1463, en was de aanleiding voor het bestuur om in 2013 te gedenken dat het Gasthuis 550 jaar bestaat en dat feit niet voor de stad en haar inwoners ongemerkt voorbij te laten gaan.

Terzijde moet worden opgemerkt dat 1463 niet het “echte”stichtingsjaar kan zijn. Toen in de jaren rond 1455 de inwoners van de stad  – en dat niet voor het eerst – het over bijna van alles met elkaar aan de stok kregen werd de hulp ingeroepen van wat we vandaag de dag een mediator  zouden noemen. Deze persoon, de eerwaarde pater Brugman, stelde het concept van een reglement op. En wanneer  bestuur en inwoners zich daaraan zouden houden,  zo hield de pater het volk voor, zou aan het maar doorgaande geruzie een eind komen. En aldus geschiedde. Aan de ‘reboelje’ kwam een eind en het jaar 1455 wordt in het Bolswardse sedertdien met gouden letters geschreven.

In het document van pater Brugman, later veelal aangeduid als “het stadsrecht”  wordt ook gesproken over Onze Gasthuize. Daarmee kan eigenlijk niets anders dan “ons” Gasthuis zijn bedoeld, en moet het tot de stelling leiden dat het Gasthuis ouder is, veel ouder wellicht, dan 550 jaar. We zullen het echte stichtingsjaar nooit weten, maar die wetenschap was voor het bestuur geen aanleiding haar er van te weerhouden een jaar te kiezen waarin stil zou kunnen worden gestaan bij wat in de loop van de eeuwen is opgebouwd en ook nu nog van niet onaanzienlijke betekenis is voor de stad en haar inwoners.